سوریه در آستانه فتنه‌ دیگری قرار گرفته است؟

حمله گروه تروریستی تحریرالشام به حلب پس از اعلام آتش‌بس بین رژیم صهیونیستی و لبنان در ۲۰ دی ۱۴۰۳ (۴ ژانویه ۲۰۲۵) را می‌توان از دو منظر منطقه‌ای و بین‌المللی تحلیل کرد:

منظر منطقه‌ای

1. اوضاع سوریه:
   تحریرالشام، که نسخه بروز‌شده‌ای از جبهه‌النصره و القاعده سوریه است، پس از شکست‌هایی که در سوریه و شمال این کشور متحمل شده بود، تلاش‌های جدیدی را برای احیای موقعیت خود در حلب آغاز کرده است. با توجه به اینکه نیروهای حزب‌الله لبنان مشغول نبرد در جبهه جنوب لبنان هستند، فرصت مناسب برای این گروه فراهم شد تا تحرکات خود را در سوریه گسترش دهد و بخش‌هایی از شمال و غرب حلب را هدف قرار دهد.

2. پشتیبانی مقاومت و فشارهای خارجی:
   به نظر می‌رسد این حمله، با انگیزه استفاده از فرصت‌های جنگ در لبنان برای ایجاد مزاحمت برای جبهه مقاومت صورت گرفته است. جنگ در سوریه اکنون یک میدان مبارزه جهانی شده است و رقابت‌های بین قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران، ترکیه و اسرائیل پیچیدگی‌های آن را دوچندان کرده است.

منظر بین‌المللی

1. تلاش برای احیای تحریرالشام و جنگ نیابتی:
   تحریرالشام اکنون به یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های تکفیری در سوریه تبدیل شده و بسیاری از گروه‌های دیگر مانند «جیش الشمال»، «صقور الشام»، و «حزب اسلامی ترکستان» به ائتلاف این گروه پیوسته‌اند. در این وضعیت، به نظر می‌رسد ناتو در تلاش است از این گروه‌ها برای مقابله با ایران و روسیه استفاده کند و تنش‌های منطقه‌ای را دامن بزند. این روند به‌ویژه در شرایط کنونی که بحران اوکراین هم به عرصه رقابت‌های نظامی جهانی تبدیل شده است، به یک بخش استراتژیک از نبرد‌های نیابتی بین غرب و کشورهای محور مقاومت تبدیل شده است.

2. نقش ترکیه و نقش قدرت‌های خارجی:
   از سوی دیگر، تحریرالشام یکی از مخالفان مذاکرات اخیر دمشق و آنکارا است. ترکیه در تلاش بود تا روابط خود را با دمشق از نو سامان دهد، ولی با فشارهای داخلی و خارجی این فرآیند به‌سختی پیش می‌رود. تحریرالشام به‌ویژه به‌عنوان عامل حائل در مقابله با این مذاکرات عمل کرده است و برخی گزارش‌ها حکایت از ارتباطات مستقیم گروه‌های تروریستی و عملیات‌های جاسوسی با کشورهای غربی نظیر اوکراین دارند، به‌ویژه با استفاده از پهپادهای غیرمستقیم از سوی آن‌ها.

3. محور رقابت‌های ناتو و بحران سوریه:
   افزایش حضور نیروهای غربی مانند فرانسه در شمال شرقی سوریه و همکاری نزدیک‌تر با آمریکا نشان‌دهنده آن است که ناتو به‌طور جدی‌تری به بحران سوریه پرداخته است تا از این طریق فشار بر روسیه و ایران را افزایش دهد. حضور گروه‌های تروریستی و اتباع کشورهای آسیای میانه در سوریه، به‌ویژه نیروهای ترکستانی، گویای مشارکت فعال در این جنگ‌ها و دامن زدن به کشمکش‌های منطقه‌ای است.

در کل، این حملات می‌تواند به بخشی از بازی پیچیده رقابت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌ای تبدیل شود که می‌تواند وضعیت امنیتی منطقه را تغییر دهد.